Verhouding tot college en raad
De gemeenteraad stelt de kaders vast van het lokale veiligheidsbeleid en kan de burgemeester bevoegdheden verlenen, bijvoorbeeld als het gaat om cameratoezicht.
De uitvoering van het openbare-orde- en veiligheidsbeleid is een taak van het college, behalve voor zover bevoegdheden op dit terrein zijn toegekend aan de burgemeester als zelfstandig bestuursorgaan. In dit zakboek staan die specifiek aan de burgemeester toegekende bevoegdheden centraal. Inhoudelijk kunnen er bij de uitoefening van deze bevoegdheden raakvlakken zijn met portefeuilles van wethouders, oftewel het collegiaal bestuur. Een goede verhouding tussen college en burgemeester is dan ook essentieel. Immers, de burgemeester zal zijn bevoegdheden vaak snel moeten toepassen, zodat afstemming van tevoren vaak lastig of niet mogelijk is. Hij legt dan achteraf uit waarom en hoe hij zijn bevoegdheden heeft ingezet.
De bevoegdheden waarbij snel en daadkrachtig optreden van een eenhoofdig bestuursorgaan en/of de gezagsverhouding ten aanzien van de hulpdiensten van bijzonder belang is, zijn in ieder geval aan de burgemeester als eenhoofdig bestuursorgaan toegekend. We noemen dit ook wel de bevoegdheden ter onmiddellijke handhaving van de openbare orde en ter beperking van onmiddellijk gevaar, denk aan de noodbevels- en de noodverordeningsbevoegdheid. In de afgelopen decennia zijn er steeds meer openbare-ordebevoegdheden aan de burgemeester toegekend, ook waarbij het acute optreden minder centraal staat, zoals de mogelijkheid om aan notoire ordeverstoorders gebiedsverboden op te leggen.