Karakter van bevoegdheid: bestuursrechtelijk
De openbare-ordebevoegdheden van de burgemeester hebben een bestuursrechtelijk karakter.
Niet alle algemene bestuursrechtelijke normen zijn op de uitoefening van die bevoegdheden echter steeds van toepassing. Zo kan een noodbevel in spoedeisende gevallen mondeling worden gegeven, terwijl in de regel een schriftelijkheidseis geldt voor beschikkingen.
De openbare-ordebevoegdheden hebben primair een preventieve en/of reparatoire (herstellende) werking; ze zijn gericht op het voorkómen van verstoring van de openbare orde of op het herstel daarvan. In tegenstelling tot strafrechtelijke bevoegdheden hebben deze bevoegdheden dus niet het doel om te straffen.
Het bestuursrechtelijke karakter van de openbare-ordebevoegdheden heeft implicaties voor de toepassing ervan. Voordat de bevoegdheden kunnen worden toegepast, is het vaak nodig om eerst een waarschuwing te geven. De burger wordt dan in staat gesteld om alsnog de openbare-ordeverstoring te beëindigen. Wanneer de bevoegdheden zich richten tot individuen of concrete groepen, dan geeft de burgemeester een beschikking af. Burgers kunnen daartegen bezwaar en beroep aantekenen volgens de gebruikelijke bezwaar- en beroepsbepalingen van de Algemene wet bestuursrecht.