Uitdragen
Maak duidelijk dat u van integriteit bent.
Benoem integriteit geregeld als een belangrijk element van de politieke cultuur die u voorstaat.
Laat in toespraken blijken dat u sterk hecht aan integriteit.
- Volg eens een training over integriteit of morele oordeelsvorming (via NGB of een andere erkende instelling).
- Lees ter inspiratie een boek over morele psychologie of over waarden. Bijvoorbeeld:
- Jonathan Haidt: Het rechtvaardigheidsgevoel (2017)
- Susan Neiman: Morele helderheid (2010)
- Leonie Heres: Tonen van de Top. De rol van topambtenaren in het integriteitsbeleid
(2016). Dit rapport gaat over de impact van ethisch leiderschap.
Stel u open en toegankelijk op.
Nodig mensen uit om hun lastige dilemma’s met u te delen.
Help hen de risico’s en de soorten afwegingen in kaart te brengen.
Er bestaan diverse methodieken die u kunt gebruiken om dilemma’s af te pellen, zoals:
- de zes vuistregels voor het hanteren van dilemma’s (Kaptein, 2002), voor werkwijze en voorbeeldvragen: klik hier.
- zevenstappenplan (ontwikkeld door Governance & Integrity), voor toelichting op de werkwijze, klik hier.
Laat uw eigen gedrag een voorbeeld zijn.
Zorg dat u zelf altijd goed kunt verantwoorden waarom u doet wat u doet en hebt gedaan wat u hebt gedaan.
Onderscheid hierbij zo mogelijk persoonlijke waarden, professionele waarden en waarden in de gemeenten (zie onder Zelfreflectie) en onderzoek welke waarden in het geding zijn.
- In Waarden van het Nederlands burgemeestersambt (uitgave NGB 2020) staan negen waarden benoemd die leidraad kunnen zijn in het handelen van een burgemeester.
- In Code goed openbaar bestuur staan de uitgangspunten en waarden waar ieder bestuur zich door zou moeten laten leiden:
- openheid en integriteit
- participatie
- behoorlijk contact met burgers
- doelgerichtheid en doelmatigheid
- legitimiteit
- lerend en zelfreinigend vermogen
- verantwoording.
Geef duidelijk aan wat niet kan
Wees helder over waar voor u grenzen liggen en ook wat de consequenties zijn als die worden overschreden. Bijvoorbeeld: “Ik doe altijd aangifte bij lekken uit vertrouwelijke bijeenkomsten.” Maar ook kunt u grenzen trekken in het meer grijze gebied, denk aan grof taalgebruik in de raad of belangenverstrengeling.
Zet het ondermijningsvraagstuk ook eens op de agenda van de raad.
- Raadpleeg het netwerk weerbaar bestuur: u vindt hier adviezen en tips over onder andere het omgaan met dreiging, geweld en ondermijning.
- In de gedragscode gemeente Zaanstad worden voorbeelden met onderliggende dilemma’s uitgewerkt.